در صنعت، فلنج ها یکی از مهمترین قطعات مورد استفاده در اتصالات لوله کشی هستند. فلنج ها به عنوان اتصالاتی که برای اتصال دو قطعه لوله یا اتصال دادن لوله به تجهیزات دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. روش های ساخت فلنج بسیار متنوع هستند و در این مقاله به معرفی انواع فلنج ها و روش های ساخت آن ها پرداخته خواهد شد.
تولید فلنج ها در صنعت به صورت جوشی، ریختگی و تراشکاری انجام می شود. در هر یک از این روش ها، فلنج ها با استفاده از پیچ و مهره به یکدیگر متصل می شوند.
همچنین، برای ایجاد آب بندی بین دو فلنج از گسکت ها استفاده می شود. در ادامه به بررسی جزئیات هر یک از روش های ساخت فلنج ها پرداخته خواهد شد.
تعریف فلنج
فلنج یک قطعه است که برای اتصال دو قطعه لوله یا تجهیزات صنعتی به یکدیگر استفاده می‌شود. در مبحث روش‌های ساخت فلنج باید اشاره کرد که فلنج معمولاً دارای شکل دایره‌ای یا مستطیلی است و به کمک پیچ و مهره به دیگر قطعات متصل می‌شود. این قطعه می‌تواند از جنس‌های مختلفی مانند فولاد، استیل، آهن، پلاستیک و غیره باشد.
فلنج‌ها به صورت دو قطعه تولید می‌شوند که هر یک از آنها دارای سوراخ‌هایی است که با استفاده از پیچ و مهره به یکدیگر متصل می‌شوند. همچنین، فلنج‌ها به صورت جفت به همراه واشر و پیچ و مهره نصب می‌شوند. واشر برای آب بندی استفاده می‌شود و پیچ و مهره باعث می‌شوند که دو قطعه فلنج به طرز محکمی به هم متصل شوند.
فلنج‌ها در صنایع مختلفی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع غذایی، صنایع فلزی و غیره کاربرد دارند. همچنین، فلنج‌ها برای ایجاد اتصالات مختلفی مانند اتصال دو لوله به یکدیگر، اتصال لوله به تجهیزات مختلف مانند پمپ، کمپرسور و غیره نیز استفاده می‌شوند.
روش های ساخت فلنج
روش‌های ساخت فلنج به طور کلی در سه گروه قرار می‌گیرند که شامل روش فرز، روش تراش و روش پرس می شود. در ادامه هر کدام از آنها را بررسی خواهیم کرد.
در روش فرز، فلنج از یک میله فولادی تولید می‌شود. ابتدا میله با سایز مشخصی بریده می‌شود و سپس به شکل دایره ای بر روی دستگاه فرز قرار می‌گیرد. دستگاه فرز با حرکت دادن میله به دوران و همزمان حرکت دادن ابزار برشی، فلنج را شکل می‌دهد.
در روش تراش، فلنج از یک قطعه فولادی با قطر مشخص تولید می‌شود. قطعه فولادی به شکل دایره‌ای بریده می‌شود و سپس به دستگاه تراش داده می‌شود.
دستگاه تراش قطعه فولادی را به صورت دایره‌ای حرکت می‌دهد و در همان زمان فرم دادن فلنج توسط ابزار برشی انجام می‌گیرد.
در روش پرس، فلنج از یک قطعه فولادی با قطر مشخص تولید می‌شود. قطعه فولادی به شکل دایره‌ای بریده می‌شود و سپس به دستگاه پرس قرار می‌گیرد. دستگاه پرس با اعمال فشار به قطعه فولادی، فلنج را شکل می‌دهد.
در نتیجه، روش‌های ساخت فلنج بر اساس نیاز و محدودیت‌های موجود در صنعت، متفاوت هستند. هر یک از این روش‌های گفته شده، دارای مزایا و معایب خود هستند. به عنوان مثال، روش پرس برای تولید فلنج‌های بزرگ و با ضخامت بالا مناسب است، اما برای تولید فلنج‌های کوچک و با ضخامت کم، روش تراش بهتر است.
مراحل ساخت فلنج
طراحی فلنج به منظور ایجاد اتصال دو قطعه لوله یا تجهیزات صنعتی به یکدیگر انجام می‌شود. در این مرحله، اندازه، شکل، و نوع فلنج تعیین می‌شود. طراحی فلنج باید با استانداردهای مربوطه مطابقت داشته باشد.
در مبحث روش‌های ساخت فلنج باید گفت که تولید فلنج در چند مرحله انجام می‌شود. باید گفت در مرحله اول، مواد اولیه شامل فولاد، استیل، آلومینیوم، و غیره برش داده می‌شوند. می توان گفت در مرحله بعدی، شکل دادن به مواد اولیه با استفاده از ماشین‌آلات و ابزارهای مختلف انجام می‌شود. در نهایت، پس از شکل دادن به مواد اولیه، مرحله جوشکاری و تمیزکاری انجام می‌شود.
در این مرحله، فلنج‌ها برای بررسی کیفیت و استاندارد بودن آنها، تحت آزمایش‌های مختلفی قرار می‌گیرند. این آزمایش‌ها شامل بررسی اندازه، شکل، وزن، ضخامت، و غیره هستند. در صورتی که فلنج‌ها مطابق با استاندارد و مشخصات مورد نظر باشند، به مرحله بسته‌بندی و ارسال می‌شوند.
آشنایی با انواع فلنج ها
روش‌های ساخت فلنج به گونه‌ای بوده که می‌توان آن را در انواع گوناگون پیدا کرد . فلنج لپ جوینت یکی از انواع فلنج های پرکاربرد در صنعت است. این فلنج ها دارای یک گردن بلند هستند که به قطر لوله متصل می شوند.
فلنج لپ جوینت از دو بخش تشکیل شده است: بخش لپ که به لوله جوش خورده و بخش جوینت که به فلنج متصل می شود. این فلنج ها برای اتصال قطعات لوله با فشار و دمای بالا استفاده می گردند.
فلنج اسلیپ آن یکی دیگر از انواع فلنج های مورد استفاده در صنعت است. این فلنج ها دارای یک گردن کوتاه هستند که به لوله متصل می شوند. فلنج اسلیپ آن برای اتصال قطعات لوله با فشار کم و دمای پایین استفاده می شود. این فلنج ها به دلیل ساختار ساده و راحتی در نصب و استفاده، بسیار محبوب هستند.
همچنین، برای انواع دیگر آنها که در مطلب روش‌های ساخت فلنج باید معرفی کرد فلنج کور، فلنج گلویی و فلنج ساکت هستند. هر یک از این فلنج ها برای نوع خاصی از اتصالات لوله استفاده می شوند. برای انتخاب نوع مناسب فلنج باید به فشار و دمای کاری، قطر لوله و نوع مایع یا گازی که در آن جریان دارد، توجه کرد.
مواد مورد استفاده در ساخت فلنج
فولاد زنگ نزن یکی از موادی است که از آن در روش‌های ساخت فلنج استفاده می‌شود. این فولاد دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی و حرارت است و به دلیل مقاومت بالای خود در برابر خوردگی، برای فلنج‌هایی که در محیط‌های خورنده قرار می‌گیرند، بسیار مناسب است.
آلومینیوم نیز یکی از موادی است که برای ساخت فلنج استفاده می‌شود. این فلنج‌ها به دلیل وزن سبک، مقاومت در برابر خوردگی و حرارت، و قابلیت شکل‌دهی بالا برای صنایع خودروسازی، هواپیماسازی و فضایی بسیار مناسب هستند.
برنج نیز یکی از موادی است که برای ساخت فلنج استفاده می‌شود. این فلنج‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، و قابلیت شکل‌دهی بالا، برای صنایعی که از آب استفاده می‌کنند، بسیار مناسب هستند.
این مواد همچنین می‌توانند با توجه به نیاز صنایع ترکیب شوند تا خصوصیات بهتری در فلنج‌ها بوجود آیند.
نکته: برای انتخاب مواد مناسب برای به کارگیری روش‌های ساخت فلنج، باید به محیط کاری، دما و فشار، و نوع مایع یا گازی که در فلنج جریان دارد، توجه شود.
سخن پایانی
در این مطلب روش‌های ساخت فلنج را بررسی کردیم. فلنج‌ها در صنعت به منظور اتصال لوله‌ها و اقلام مختلف به یکدیگر و یا به تجهیزات دیگر مانند پمپ، لرزه گیر و غیره استفاده می‌شوند. کاربرد فلنج‌ها در صنایع مختلف بسیار گسترده بوده و بر خلاف انتظار تنها محدود به لوله کشی های ساختمان و نیروگاه ها نمی‌شود.
در صنایع نفت و گاز، فلنج‌ها به دلیل استفاده زیاد از لوله و لزوم استفاده از اتصالات مناسب حائز اهمیت است. در این صنعت از فلنج‌های جوش گردنی، کور، لبه‌دار، جوش محفظه‌ای، رزوه‌ای و روکار استفاده می‌شود. این فلنج‌ها برحسب نوع کاربری در قسمت‌های مختلف به کار برده می‌شوند.
در صنعت خودروسازی، فلنج‌ها به منظور اتصال قطعات مختلف به هم استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، فلنج‌ها برای اتصال دیسک ترمز به شافت چرخ و یا اتصال کاتالیزور به لوله‌های خروجی کاربرد دارند.
به طور کلی، فلنج‌ها در صنایع مختلف به منظور اتصال قطعات مختلف به هم استفاده می‌شوند. با توجه به نوع کاربری و شرایط کاری، فلنج‌های مختلفی با اندازه‌ها و ویژگی متفاوت موجود هستند.
