بتن از جمله مصالح پر کاربرد در ساخت و ساز کشور به شمار می رود. مقاومت این محصول در برابر نوعی از فشار بسیار بالا بوده اما نقاط ضعفی را نیز شامل می شود. نقاط ضعف بسیار مهمی که اگر به آن توجه نشود؛ نتایج زیان باری را به همراه دارد. از جمله این موارد خزش در بتن است. با ایجاد این پدیده خطرناک ممکن است سازه با خسارات جدی مواجه بشود. خوشبختانه برای جلوگیری از این خسارات، اقداماتی انجام می گیرد. مواردی که به سبب آن مقاومت بتن تا حد بسیار زیادی افزایش پیدا می کند. در این مقاله قصد داریم با بیان موارد فوق، به طور کلی مسئله خزش در بتن را شفاف سازی کنیم. پس با ما همراه باشید.
فهرست مطالب:
خزش در بتن یعنی چه؟
عوامل ایجاد خزش در بتن
راه های پیش گیری از خزش در بتن کدام اند
خزش در بتن یعنی چه؟
بتن از جمله مصالح مستحکم شناخته می شود؛ زیرا در برابر نیروی فشاری مقاومت بالایی دارد. اما نیروی بسیار مهم دیگری نیز وجود دارد که به نیروی کششی یا لنگری معروف است. برای بقای هر سازه باید انواع نیروها مورد بررسی قرار بگیرد. مقاومت بتن در برابر نیروی کششی بسیار کم است. و با گذر زمان کم تر هم می شود. وقتی نیروی کششی به بتن وارد می شود سبب خزش در آن می شود. شما می توانید در شکل زیر نمونه ای از خرش را مشاهده کنید.
درواقع بتن می تواند برای تحمل بار در زمان کوتاه از خود رفتار الاستیک نشان بدهد. اما در طولانی مدت از خود رفتار غیر الاستیکی بروز می دهد. در نتیجه در گذر زمان نیروهایی به بتن وارد می شود که سبب تغییر شکل آن و در نهایت آسیب به سازه می شود. همچنین تغییر شکل آن با از بین رفتن آب بتن در طولانی مدت شدت می یابد. که به این تغییر شکل نسبی؛ خزش در بتن گفته می شود.
عوامل ایجاد خزش در بتن:
خزش ها می توانند ترک های ریزی را ایجاد کنند. ترک هایی که حتی ممکن است به تخریب سازه منجرب شود. عوامل اساسی وجود دارند که سبب ایجاد خزش در بتن می شوند. موارد زیر از جمله آنها هستند.
جنس و میزان مصالح سنگی به کار رفته در بتن ها
همانطور که مطرح شد مشگل اساسی بتن مقاوم نبودن در برابر نیروی کششی است. افزایش میزان مصالح سنگی به کار رفته در بتن، می تواند مقاومت کششی را افزایش بدهد. هرچه میزان مصالح سنگی نسبت به سیمان افزایش یابد میزان خزش کاهش پیدا می کند.
علت این امر وجود خاصیت الاستیسیته بالا در سنگ دانه ها است که آن ها را در برابر خزش مقاوم می کند. به بیان دیگر هر چه میزان سختی سنگدانه ها و مصالح سنگی به کار رفته بیشتر شود، مقاومت بتن افزایش و خزش در بتن کاهش می یابد. همچنین عوامل دیگری مانند دانه بندی سنگدانه ها، اندازه، شکل و تخلخل آنها بر میزان خزش در بتن تاثیرگذار اند.
سن بتن و مدت زمان بارگذاری آن
خزش فرایندی است که در طولانی مدت و با سرعت کمی انجام می‌شود. بر اساس آزمایشات صورت گرفته، هر چه مدت زمان بارگذاری بتن افزایش پیدا کند، خزش در بتن کمتر خواهد شد. به این معنا که کیفیت مخلوط بتنی با گذر زمان بیشتر می‌شود و بار اعمال شده را بهتر تحمل می‌کند. این در حالی است که بتن تازه حتی با اعمال بارهای کم، تغییر شکل پیدا می‌کند! بنابراین میزان خزش با مدت زمان بارگذاری آن رابطه معکوس دارد.
دما و رطوبت
میزان رطوبت محیط و مقدار خزش در بتن نیز رابطه ای معکوس دارند. به عبارتی دیگر هر چه رطوبت هوا بیشتر باشد مقدار خزش کم تر خواهد بود.
شدت تنش وارده بر بتن
از دیگر عوامل تاثیر گذار بر خزش در بتن، شدت تنش وارد بر آن است. بدیهی است که هر چه میزان نیروهای تنشی وارد بر بتن بیشتر باشد، میزان خزش نیز بیشتر خواهد بود.
میزان مقاومت فشاری در بتن
می دانیم که بتن از ترکیب آب و سیمان به دست می آید. بنابراین هر چه میزان مقاومت فشاری بیشتر باشد میزان خزش کمتر می شود. از طرف دیگر میزان سیمان استفاده شده در بتن می تواند بر میزان مقاومت فشاری تاثیر مستقیم بگذارد. بنابراین نسبت استفاده آب و سیمان در تهیه بتن بسیار حائز اهمیت است. زیرا در صورت عدم رعایت نسبت های درست، مقاومت بتن تغییر می کند و در نهایت بر میزان خزش تاثیر می گذارد.
راه های پیش گیری از خزش در بتن:
- کم کردن عواملی که موجب تشدید خزش می گردد. (مهمترین آن ها در قسمت های قبل بیان شد.)
- استفاده از حداکثر مقدار مجاز میلگرد
استفاده از میلگرد در سازه ها:
همانطور که در طی مقاله مطرح شد. بتن به تنهایی قادر به حفظ پایداری در سازه ها نیست. با وجود مقاومت بالای آن در برابر نیروی فشاری، بتن نیازمند محصولی است که آن را در برابر نیروی کششی تقویت کند.
میلگرد محصولی است که به مقاومت بسیار بالا در برابر نیروی کششی معروف است. بتن و میلگرد در کنار هم زوج بسیار محکمی را تشکیل می دهند. این امر سازه را در برابر انواع فشار مقاوم و از خزش در ساختمان جلوگیری می کند. شما می توانید برای آگاهی از قیمت لحظه ای میلگرد به سایت آهن505 مراجعه کنید.
نتیجه گیری
همانطور که مطرح شد بتن محصولی پرکاربرد در ساختمان سازی و عمران است. این محصول در برابر نیروی فشاری بسیار مقاوم است. اما نقطه ضغف بتن نیروی کششی یا همان لنگری است. ضعفی که با همراهی شرایط خاص، سبب ایجاد تغییرات و همچنین ترک هایی در بتن می شود که به آن خزش در بتن می گویند. عوامل مختلفی سبب ایجاد خزش ها می شوند که در طی مقاله به آن اشاره شد. همچنین نکاتی مطرح شد که به کمک آن می توان از ایجاد این پدیده خسارت آفرین جلوگیری کرد.
موفق باشید.
