انواع فلنج و کاربرد آن ها

در بررسی انواع فلنج و کاربرد آن ها می توان گفت انواع فلنج، یکی از تجهیزات و اتصالات مورد استفاده در صنایع مختلف هستند. به دلیل راحتی در جداسازی این اتصالات، فلنج ها در بازار طرفداران زیادی دارند و از محبوبترین اتصالات هستند.

برای استفاده صحیح و همچنین مناسب از فلنج در تاسیسات و صنایع مختلف، آشنایی کامل با انواع مختلف آن ضروری است.

ابتدا به معرفی فلنج می‌پردازیم و در بخش‌های بعدی با ویژگی‌های اتصالات فلنجی و انواع مختلف فلنج‌ها و محل استفاده آن‌ها آشنا می‌شویم. همانطور که می‌دانید متدهای مختلفی برای اتصال لوله‌ها و تجهیزات به یکدیگر و یا به تجهیزات دیگر مانند: پمپ، لرزه‌گیر و غیره وجود دارد، جوشکاری یکی از روش‌های معمول است. اما روش‌های دیگری نیز وجود دارد، که اتصالات فلنجی یکی از این روش‌هاست.

فلنج و انواع آن ها

با بررسی انواع فلنج و کاربرد آن ها می توان گفت فلنج ها انواع مختلفی دارند که در این بخش تعدادی از پر کاربردترین آن ها را نام برده و معرفی می کنیم.

فلنج گلودار ( Weld Neck Flange) نوعی از پیوستگی است که دارای پیوستگیی به شکل گردنی مخروطی و متصل به مرکز خود است.

فلنج کور ( Blind Flange) همانند یک دیسک است که برای بستن مسیر عبور سیالات در انتهای مسیر لوله استفاده می‌شود. به همین دلیل پیوستگی کور برخلاف سایر پیوستگی‌ها، مسیری برای عبور مایعات ندارد.

فلنج ساکت ولد، برای اتصال پیوستگی و لوله، پس از قرارگیری لوله در داخل پیوستگی‌های ساکت ولد، از بیرون جوشکاری فیلت انجام می‌شود.

همچنین، فلنج رزوه‌ای (Threaded Flange)  که با نام پیوستگی دنده‌ای نیز شناخته می‌شود، دارای دنده‌هایی در درون خود است و به صورت پیچی به لوله مورد نظر متصل می‌شود.

و همچنین، فلنج اسلیپون، این پیوستگی به وسیله جوشکاری به لوله متصل می‌شود. برای اتصال لوله و پیوستگی اسلیپون، ابتدا لوله در داخل پیوستگی قرار می‌گیرد و سپس از داخل و خارج به روش جوشکاری Fillet اتصال داده می‌شود تا آب‌بندی بهتری داشته باشند.

فلنج رینگ جوینت، ( RTJ) یکی از انواع پیوستگی‌ها است که دارای یک شیار بر روی بدنه خود است. این شیار یا فرورفتگی در سمت سطح فیس پیوستگی وجود دارد و باعث می‌شود تا این پیوستگی آب‌بندی مناسبی در دما و فشار بالا داشته باشد.

 

ویژگی های اتصال به انواع فلنج ها

ما در ابتدا این مقاله سعی کردیم به بررسی انواع فلنج و کاربرد آن ها بپردازیم و حال برای آشنایی بیشتر با ویژگی های اتصال فلنج ها، می توان گفت اتصالات پر کاربردی در صنعت هستند که به دلیل ویژگی های خاص خود، در انواع صنایع استفاده می شوند.

در حالت اتصالات معمولی، اگر بخواهیم دو لوله جوش داده شده را جدا کنیم، باید برشکاری و جوشکاری انجام دهیم. اما با استفاده از فلنج ها، که اتصال توسط پیچ و مهره ها صورت می گیرد، می توانیم به راحتی جداسازی و اتصال را انجام دهیم.

نحوه اتصال توسط فلنج ها به صورت ساده به این شکل است که به هر لوله یک فلنج اتصال داده می شود و سپس دو فلنج روبروی یکدیگر قرار می گیرند وهمچنین، با استفاده از پیچ و مهره ها به یکدیگر متصل می شوند. ضد نشتی بودن این اتصال ها نیز با استفاده از گسکت آب بندی تضمین می شود.

فلنج ها با انواع مختلفی ساخته می شوند و در سایز ها، جنس ها و کلاس های فشاری مختلفی تولید می شوند. برخی از ویژگی هایی که در مورد فلنج ها باید بدانیم شامل نام تجاری تولید کننده، سایز لوله، کلاس فشاری، شکل سطح فلنج، سوراخ ها، مواد تشکیل دهنده و شماره عملیات حرارتی است که بر روی فلنج حک می شود.

مشخصات انواع فلنج ها

با توجه به انواع فلنج و کاربرد آن ها، هر فلنج براساس استاندارد تعریف‌شده، دارای مشخصات خاصی است که در زمان تولید بر روی بدنه آن برجسته می‌شود. این مشخصات عبارتند از:

۱. نام تجاری شرکت تولید‌کننده محصول فلنج.

۲. ابعاد و سایز قطر خارجی لوله که فلنج به آن جوش داده می‌شود.

۳. کلاس محصول که حداکثر فشاری که تحمل می‌کند را نشان می‌دهد.

۴. شکل و ظاهر سطح فلنج که قسمت اصلی و اساسی محصول را تشکیل می‌دهد.

۵. ضخامت دیواره محصول که گاهی شامل مشخصات سوراخ‌ها نیز می‌شود.

۶. مواد استفاده شده در تولید فلنج که با عدد استاندارد ASTM نشان داده می‌شود.

۷. کد یا شماره مرتبط با نوع عملیات حرارتی که روی محصول فلنج اعمال شده است.

چگونگی کارکرد فلنج های لوله

با پرداخت به انواع فلنج و کاربرد آن ها می توان اشاره داشت که استفاده از فلنج ها به عنوان دومین روش متداول برای اتصال لوله ها و تجهیزات مختلف مانند: شیرها، پمپ ها و سایر اجزای خطوط پایپینگ در سیستم ها است. فلنج ها به عنوان یک راه حل قابل اعتماد برای اتصال لوله ها به کار می روند.

استفاده از فلنج های لوله به سیستم امکان انعطاف مناسبی می دهد تا محیط لوله کشی را نگه دارد، جدا سازی آسان تر و دسترسی بهتر به اجزای پایپینگ را فراهم می کند.

یک اتصال فلنجی معمولی از سه قسمت تشکیل شده است که شامل فلنج های لوله، واشر یا گسکت و پیچ و مهره است.

در بیشتر موارد، استاندارد تعیین می کند که از چه موادی برای واشر، گسکت، پیچ و مهره در اتصال با نوع لوله استفاده کنید. به طور کلی، مواد مصرفی در لوله ها و اتصالات و فلنج ها مشابه است. فلنج های فولادی ضد زنگ به عنوان یکی از رایج ترین انواع فلنج ها هستند، اما فلنج های با مواد دیگر نیز تولید و عرضه شده است که باید با توجه به نیاز، سیستم در حال استفاده و شرایط محیطی مناسب انتخاب شوند.

جنس و متریال انواع فلنج

ما در این مقاله سعی کردیم به طور کامل به انواع فلنج و کاربرد آن ها بپردازیم و در ادامه به حنس و متریال های انواع فلنج ها می پردازیم.

مواد استفاده شده در ساخت فلنج ها ممکن است شامل:

فولاد کربن، این آلیاژ دارای استحکام و سختی بالایی است و به دلیل وجود کربن، نقطه ذوب پایین و قابلیت شکل پذیری دارد.

فولاد ضد زنگ، این نوع فولاد دارای کروم با درصد حدودی 10 است و مقاومت بالا در برابر خوردگی دارد.

چدن ها، این نوع فلنج با ترکیب آهن، سیلیکون، کربن و آلیاژهای دیگر به وجود می‌آیند و دارای خواص خوبی همچون ماشین کاری، ریخته گری و شکل پذیری است.

آلومینیوم، این فلز دارای چگالی کم و انعطاف پذیری بالا است و مقاومت بالاتری در برابر خوردگی نسبت به سایر فولادهای آلیاژی دارد.

برنج، این آلیاژ از فلز روی و مس تشکیل شده و دارای رسانایی خوب، اشکال پذیری در دمای بالا و استحکام قابل توجهی است.

پی وی سی، این پلیمر ترموپلاستیکی مقاوم در برابر خوردگی بیولوژیکی و شیمیایی است و قابلیت انعطاف پذیری با افزودن نرم کننده ها را دارد.

فولاد بدون کربن، این فولاد آلیاژی است که متشکل از یک یا چند عنصر مختلف است و مقاومت و خصوصیات آن بستگی به نوع و مقدار آلیاژها دارد.

 

با توجه به انواع فلنج و کاربرد آن ها و جنس ساخته شده آن ها، می توان اشاره کرد که در انتخاب ماده ساخت فلنج ها، عواملی مانند شرایط اقتصادی، فشار جریان درون لوله ها، نوع ماده ای که در لوله ها جریان دارد، دمای عملیات و میزان خوردگی محیطی نیز تأثیرگذار هستند.

کلام پایانی

در این مقاله به انواع فلنج و کاربرد آن ها پرداخته شده و تمامی نکات لازم نیز اشاره شد. اما داشتن اطلاعات و شناخت درباره جداول استاندارد فلنج ها یکی از مهمترین نیازهاست که در هنگام کار در صنایع و پروژه های لوله کشی و تاسیسات به آن نیاز داریم.

در طی سالها، استانداردهای متعددی در سطح بین المللی برای انواع این محصولات طراحی شده است. هدف از ایجاد این استانداردها، ایجاد یک بستر یکپارچه و واحد برای طراحی و شناسایی فلنج ها و استفاده از آنها بوده است.

امروزه با استفاده از این مرجع و استانداردهای تعریف شده، در هر نقطه ای از جهان می توانیم فلنج های مختلف را شناسایی کنیم و از ابعاد هرکدام آگاهی کسب کنیم. همچنین با استفاده از این اطلاعات، می توانیم پیچ و مهره های مناسب (از نظر ابعاد) برای هر محصول را در نظر بگیریم. امیدواریم به خوبی درباره انواع فلنج و کاربرد آن ها صحبت کرده باشیم تا به آگاهی لازم رسیده باشید.